واکنش لوبیا عروس (phaseolus lunatus l.) به سطوح مختلف اسید هیومیک تحت شرایط تنش خشکی

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و محلولپاشی اسید هیومیک بر خصوصیات مختلف لوبیا لیما، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 1393 اجرا شد. کرت اصلی شامل 4 سطح مختلف تنش خشکی (آبیاری پس از 50، 70، 90 و 110 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a) و کرت فرعی شامل محلول پاشی 4 سطح اسید هیومیک (صفر، 1، 3 و 6 لیتر در هکتار) بود. در این آزمایش صفات مورفولوژیک (ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی و عملکرد بیولوژیک)، صفات فیزیولوژیک (سرعت رشد محصول (cgr)، کلروفیل a، کلروفیل b، کارتنوئیدها، شاخص پایداری غشاء سلولی (msi)، میزان نسبی آب برگ (rwc)، میزان نسبی آب حفظ شده برگ (rwp)، قندهای محلول و پرولین)، عملکرد و اجزاء آن (تعداد غلاف در بوته ، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه و عملکرد دانه)، وزن غلاف، طول و عرض غلاف، ابعاد دانه (طول، عرض و ضخامت)، درصد پروتئین و شاخص برداشت مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تنش خشکی باعث کاهش معنی دار کلیه ی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گردید. همچنین تنش خشکی کاهش معنی دار عملکرد و اجزاء آن، طول غلاف، طول و عرض بذر، وزن غلاف، درصد پروتئین و شاخص برداشت گردید. تنش خشکی بر عرض غلاف و طول بذر اثر معنی داری نداشت. اسید هیومیک نیز باعث افزایش معنی دار کلیه ی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گردید درحالی که این ماده آلی از بین صفات عملکردی تنها باعث افزایش معنی دار تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه گردید ضمناَ اسید هیومیک باعث افزایش معنی دار درصد پروتئین و شاخص برداشت گردید. کاربرد اسید هیومیک در شرایط تنش خشکی باعث افزایش معنی دار عملکرد بیولوژیک، کارتنوئیدها و محتوای پرولین گردید. ضمناَ تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت نیز در شرایط تنش خشکی در حضور اسید هیومیک افزایش معنی داری داشتند. تغییرات سایر صفات در این شرایط معنی دار نبود. استفاده از اسید هیومیک در شرایط تنش خشکی در نهایت باعث افزایش عملکرد و شاخص برداشت گردید. این افزایش برآیند افزایش تعداد غلاف (متعاقبا ً افزایش تعداد دانه در بوته) و وزن دانه هاست که از مهم ترین صفات مورد توجه در گیاهان دانه ای محسوب می شوند. در مجموع به نظر می رسد که در شرایط محدودیت آب لوبیا لیما گیاهی حساس جهت کشت می باشد، اما در شرائط تنش خشکی ملایم با کاربرد اسید هیومیک (6 لیتر در هکتار) می تواند تا حدودی به افزایش عملکرد آن کمک کرد.